Soeterbeekseweg 50 en 50A Nederwetten, gebouwd op de fundamenten van de Kerkhofse Hoeve

De Kerkhofse Hoeve in Nederwetten

Het huidige pand Soeterbeekseweg 50 in Nederwetten is als boerderij gebouwd op de fundamenten van de oude Kerkhofse Hoeve. De boerderij komt al voor op de oudste kadasterkaart van 1832. In de Kerkhofse Hoeve werd in de 15e eeuw een klooster gevestigd.

tekst en foto’s: Roland van Pareren 

De Kerkhofse Hoeve in Nederwetten stond aan de Wettense Straat (nu Soeterbeekseweg geheten) en heeft zijn naam te danken aan het nabijgelegen ‘begijnen kerkhof’ dat van het klooster ‘Aen die Suetbeeck’ was overgebleven.

Klooster Soeterbeeck
Rond 1448 had de Nederwettense pastoor Henricus Sanders een klooster aan ‘die Suetbeeck’ gevestigd in de Kerkhofse hoeve. Deze hoeve lag nabij de Suetbeek, Zuidbeek of Zoeterbeek, de tegenwoordige Heuvelakkerloop. Deze waterloop vormt de grens tussen Nederwetten en Nuenen. Het ‘Cloister Aen die Suetbeeck’ is in 1462 verplaatst naar een stuk land een paar kilometer zuidelijker aan de Dommel op Nuenens grondgebied. Dat nieuwe klooster werd eveneens klooster Soeterbeeck genoemd.
Ook aan de Wettense Straat, maar meer noordelijker, stond de hoeve Ter Straeten of de Straatse Hoeve. In de eerste helft van de 16e eeuw, waarschijnlijk kort na de brand in klooster Soeterbeeck in 1539, hebben de Soeterbeeckse zusters beide hoeven verkocht aan de priorij van Hooidonk. Bij de opheffing van de priorij van Hooidonk in 1650 werden de twee hoeven door het Land aangeslagen en in 1664 door de Raad van State publiek verkocht.

Verkoop
De Kerkhofse Hoeve bestond toen uit 106 lopensen 15 roeden bouwland en 112 lopensen 6 roeden wei- en hooiland. De hoeve werd tiendvrij verkocht maar was belast met 1/6 van acht Bossche mudden rogge en vijf mud garst. De lopense, luiperse of lopensaat is een oude oppervlaktemaat, de oppervlakte die ingezaaid kon worden met één lopen, een houten zaaikorf. In Oost-Brabant is een lopense gelijk aan 1655 m². Er gaan zes lopensaat en twee roeden in één hectare. Een ‘Bossche’ mud is 300 liter.
De koper was Dirk Hoeufft, heer van Fontaine-Peureuse, voor 13.000 gulden. De hoeve was tot dan toe verhuurd geweest aan Lodewijk Roeffen voor 490 gulden plus 12 gulden vijf stuivers rantsoengeld.
Na het overlijden van Dirk Hoeufft kwam de hoeve in 1722 in het bezit van Reinoud Gerard van Tuyll van Serooskerken die getrouwd was met Isabella Agneta Hoeufft. Hun zoon Jacob Hoeufft verkocht de Kerkhofse Hoeve in 1778 aan de cavalerie-majoor Vincent Maximiliaan baron van Tuyll van Serooskerken voor 9500 gulden.

Aert Habraken
Waarschijnlijk heeft Aert Habraken de Kerkhofse Hoeve afgebroken en op de fundering een nieuwe boerderij gebouwd. Habraken was ook eigenaar geworden van het klooster Soeterbeeck toen de zusters het klooster in 1732 moesten ontruimen omdat na de Vrede van Münster de uitoefening van de katholieke godsdienst in deze contreien was verboden. Op de oudste kadasterkaart uit 1832 staat de zoon van Aert Habraken, ook Aert geheten, vermeld als eigenaar van de boerderij. Deze Aert Habraken was in 1798 gekozen als president van de gemeenteraad van Nederwetten.

Adres
Op de kadasterkaart van 1832 is het perceel van de Kerkhofse Hoeve aangegeven als sectie A (Nederwetten) Het Eindje nummer 281. Het pand is in 1914 en in 1928 verbouwd. De kadasterkaart van 1832 geeft aan dat er ook nog een huis of boerderij heeft gestaan links van de Kerkhofse Hoeve. Dat pand is gesloopt in 1913 om plaats te maken voor de doortrekking van de Soeterbeekseweg in 1920.
In de loop van de jaren heeft de Kerkhofse Hoeve verschillende adressen gehad. In 1920 is het adres A 52. Als per 1 april 1956 de officiële straatnamen zijn ingevoerd en de huizen per straat zijn genummerd, krijgt de boerderij het adres Soeterbeekseweg 50. Het pand is in 1988 gesplitst in twee woningen en krijgt dan de huisnummers 50 en 50A.

De locatie van de Kerkhofse Hoeve op de kadasterkaart van 1832

Groenstraat
De voormalige Kerkhofse Hoeve is vanaf 1956 weliswaar genummerd aan de Soeterbeekseweg, maar de boerderij heeft de ingang aan de Groenstraat, de weg die voor de boerderij loopt. Deze weg wordt op de kadasterkaart van 1832 en op de legger van wegen en waterlopen van 1882 als Groen Straat aangegeven. Bij besluit van burgemeester en wethouders van Nuenen c.a. van 28 mei 1991 is de naam Groenstraat officieel als straatnaam vastgesteld.

De ingang van de Kerkhofse Hoeve ligt aan de Groenstraat

Bronnen:
AM Frenken, Memoriaal der dorpen en parochies Gerwen, Nuenen en Nederwetten, 1948
Roland van Pareren, De straatnamen van Nuenen, Gerwen en Nederwetten inclusief Eeneind en Eckart, 2014

Dank aan Louis Bressers voor de gegevens betreffende het kadaster