Een van de eerste foto’s van de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand na de oprichting in 1929.
V.l.n.r. eerste rij: Marinus Donkers, Pastoor van Eijl, Frans Gruijthuizen, Henri Janssen.
2e rij: Janus van Stiphout, Jan Schepers, Bert Schoenmakers, Lenard Donkers, ?, Jan Sleegers, Harrie van de Putten, Hein Dijstelbloem, Bertus Sanders, Jan van Rooij, Driek Renders, Dorus van Rooij, Jan Gruijthuizen, Thijs Rooijakkers.
3e rij : ?, Peer Renders, Willem de Win, Crist van Rooij, Harrie Renders, Karel de Brouwer.
De Rooms-Katholieke Jonge Boerenstand
De Rooms-Katholieke Jonge Boerenstand (RKJB) is opgericht op 4 februari 1929 in de St-Jozefschool te Nederwetten. De voorzitter van de oprichtingsvergadering, Frans Gruithuijzen, opent de vergadering met de christelijke groet en leest het reglement voor. Het reglement wordt met algemene stemmen aangenomen. Er meldden zich onmiddellijk 12 leden. Vervolgens werd er een dagelijks bestuur gekozen, te weten:
Voorzitter Frans Gruithuijzen, L. de Brouwer als secretaris en de leden B. van de Biggelaar, M. Donkers en Th. van Rooij. Als technisch adviseur is meester H. Janssen aanwezig en als geestelijk adviseur pastoor van Eijl. De contributie is vastgesteld op fl. 1,00 per jaar.
Men startte met het aanleggen van een proefveld en er werden tevens bemestingsproeven voor haver aangelegd. Alle notulen van de jaarvergaderingen zijn vastgelegd in een schrift en nog altijd goed leesbaar voor het nageslacht.
De RKJB van de kerkdorpen Nuenen, Gerwen en Nederwetten hebben een belangrijke rol gespeeld op het gebied van sociale, economische en agrarisch-technische ontwikkelingen in de periode van voor de tweede wereldoorlog.
Na de oorlog is op 30 april 1945 de afdeling Nederwetten van de Boerenbond van de NCB opgericht. De oprichting geschiedde in de zaal van Jos Coolen en als voorlopig bestuur werden de volgende personen gekozen: P. Sleegers als voorzitter, H. Renders jr. als secretaris, Th. Teunisse, M. de Vries en H. Renders-van Hoof. De afdeling startte met 52 werkende leden en met 4 deelnemende leden. Voor deze datum viel zij onder de boerenbond van de gemeente Nuenen. Door de toenemende industrialisatie liep het ledental van 1945 tot 1975 af van 52 naar 34 leden. Dat Nederwetten tegen de zin van de afdeling uit Nuenen een zelfstandige bond wilde hebben heeft waarschijnlijk nog met het feit te maken dat Nederwetten ooit een eigen zelfstandige gemeente is geweest.
De afdeling organiseerde veel lezingen, voorlichtingsdagen, excursies en gezinsdagen. Ook het feit dat direct na de oorlog vele mensen wilden emigreren, zorgde voor veel begeleiding en voorlichting.
Foto ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Boerenbond (NCB).
V.l.n.r. 1e rij: Lena Renders, Grada Hendrix, Harrie Renders (school), pastoor Panken, Tinus de Vries, Harrie renders (kerk), Henk Sloots, Adriaan Teunisse en Cato de Vries.
2e rij: Maria Sleegers, Jan Verschuren, Ceel de Win, ?, Jos van Esch, Peter Gruijthuizen, Harrie van de 3Putten, Alex Gruijthuizen, Van Genugten, Theo Linders, Rooijakkers en Maria Sloots.
1e rij: Theo van de Biggelaar, Jan Sleegers, Tinus van Moorsel, Tidor Sanders, Jan Bekkers, Jan Joosten, ?, Piet van de Putten en Joosten.
De sportclub van de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand.
V.l.n.r. staand: Frank Saris, Harry Janssen, Toon en Piet Renders, Wim en Jan Rooijakkers, Jan Teunisse.
Zittend: Jan Joosten, Frans Dekkers, Jan Dekkers, Cor Dekkers en Piet van der Putten.
Ook zijn alle onderafdelingen van de boerenbond welke nog onder de jurisdictie van Nuenen vielen overgestapt zoals:
-de RKJB die al als zelfstandige organisatie met Nederwettenaren bestond sinds 1929
-de rijvereniging St-Lambertus die bestond sinds 1937
-de eiervereniging
-de stierhouderij die al sinds 1932 bestond
-het pakhuis
-de onderlinge verzekeringen enz.
Alle boerenzonen werden automatisch lid van de Rooms-Katholieke Jonge Boerenstand onder voorwaarde dat men lid was van de boerenbond. Vanaf je 15e of 16e jaar werd je lid.
Boven: De oefeningen van de Rooms Katholieke Jonge Boerenstand
Onder: Frans Dekkers, Jan Dekkers en Cor Dekkers op de leider Jan Teunisse
De RKJB op excursie naar de grotten in Valkenburg met links de adviseur H. Janssen in 1962
De RKJB bezat zelfs een proefveld wat goedkoop werd gehuurd van een boer en dat werd dan bewerkt. Tijdens de wekelijkse bijeenkomsten werd er gesproken wat er gezaaid of gepoot moest worden. De oogst werd verkocht om de kas te vullen en om de nodige excursies mee te bekostigen. Ook meester H. Janssen en meester A. Dovens speelden als agrarisch adviseur een belangrijke rol. De uitstapjes waren een welkome afwisseling in het normale boerenleven. In Nederwetten was nauwelijks vertier en naar de stad gaan was geen optie in die dagen. De RKJB deed veel aan sport en spel, maar er werd ook geholpen als een boer met ziekte kampte. Als je trouwde of je werd 32 dan stopte je lidmaatschap en werd je lid van de boerenbond.
In de jaren 60 fuseerde de Jonge Boerenstand en de jongerenafdeling van de boerinnenbond zich tot de huidige KPJ, De Katholieke Plattelands Jongerenorganisatie.
De naam van de Rooms-katholieke Boerinnenbond is in 1964 omgedoopt in de Katholieke Vrouwen Organisatie (zie artikel “De Katholieke Vrouwen Organisatie”). Vanaf die datum mochten ook vrouwen en meisjes die geen agrarische achtergrond hadden lid worden. Ook de KPJ doet veel aan gymnastiek, sport, cursussen en spel. Op 13 juni 1989 vierde de KPJ het 60-jarig jubileum en werden de twee neven Jan Sleegers (69) en Jan Sleegers (73) gehuldigd als oudste leden waarvan de oudste 57 jaar lid was.
Een foto van een melkcursus die samen met de afdeling Gerwen werd gehouden in 1928.
V.l.n.r. staand: P. Rooijakkers, Drika Wouters, Tonne Raaijmakers, Schoot, Tonna Maasakkers (Rullen), Anna Renders, Tonka Struif, Mina van Rooij-Renders, v/d Boomen (dir. Melkfabriek), Lies de Louw-Donkers, Jan Renders, Jana Coppelmans-Renders, Lenard Donkers, Nolda Kuipers, Michiel Raaijmakers, Mina Wouters.
Zittend: Martha Raaijmakers-de Louw, Berta Swinkels-Gruijthuizen, Anna van de Oetelaar-de Win, Anna Donkers (klooster).
Foto ter gelegenheid van het 50-jarige bestaan de Boerenbond Nederwetten (NCB). V.l.n.r.: Peter Gruijthuizen, A. Teunisse, Jos van Esch, Jan en Toon Sleegers
Bestuursleden en oud-bestuursleden van de NCB afdeling Nederwetten op 2 juni 1995. V.l.n.r.: Rovers, B. van Genugten, P. Gruijthuizen, J. Van Esch en A. Teunisse
KPJ Nederwetten
Vanuit de historie opereert een plattenlandsvereniging veelal vanuit de kleine dorpen. Ze hebben zowel een landelijk, provinciaal, regionaal en een lokaal bestuur. Ze zijn ontstaan vanuit de vroegere Boerenbond NCB en KVO. De jeugd onder de 30 jaar splitste zich af tot KPJ (Katholieke Plattelands Jongeren). In bijna elk dorp op het plattenland was er wel een KPJ te vinden. Ze werkten intensief samen zowel op landelijk als provinciaal en regionaal niveau.
De KPJ organiseerde evenementen met de religie en de cultuur van het platteland als basis. Ook sport is een belangrijke pijler.
In feite is de KPJ in Nederwetten opgericht in 1929. Ze hadden een lokaal bestuur en werden als KPJ regionaal bestuurd door Kring Eindhoven. Het provinciale bestuur zat in Den Bosch.
In de jaren 60, 70 en 80 waren alle KPJ’s in de dorpen goed vertegenwoordigd. Veel regionale activiteiten werden georganiseerd zoals:
Kringkwis
Culturele dag
Sportdag
Atletiekdag
Uitwisselingen
Handbalcompetitie
Volleybaltoernooi
Etc.
De activiteiten die KPJ Nederwetten lokaal organiseert, zijn door de jaren heen wel wat veranderd. In het begin stond de religie en cultuur centraal. Omdat de tijden veranderen en veel KPJ’s opgeheven worden, is KPJ Nederwetten met de tijd meegegaan en heeft een beleid gekozen om juist alleen die activiteiten te organiseren die de leden aanspreken. Daarbij is min of meer alles mogelijk. Belangrijk is dat het binnen het budget moet passen. Ook KPJ Nederwetten kent een teruglopend ledenaantal. Dit heeft diverse oorzaken, zoals o.a.:
– teruglopen van de jongeren in het dorp omdat er weinig aanbod is van starterswoningen voor potentiële jonge gezinnen. (gaan elders wonen)
– meer aanbod van andere verenigingen.
– door intrede van de computer en het aanbod van veel televisieprogramma’s zoeken jongeren meer vertier binnenshuis.
Om die reden heeft de KPJ lang geleden de maximum leeftijd van 30 jaar losgelaten.
Op deze manier kunnen leden langer lid blijven van de KPJ en heeft de KPJ nog bestaansrecht. Zo heeft KPJ Nederwetten tegenwoordig leden van 4 tot wel 50 jaar.
Om de activiteiten voor elke leeftijdsgroep goed te regelen kent de KPJ verschillende groepen zoals “Aspies”, “Aspiranten” en “leden”. De “Aspies” en “Aspiranten” hebben een eigen commissie die voor die groep activiteiten organiseert. Dit zijn b.v. film kijken, kampweek, speurtochten, sport- en spelmiddagen, zwemfestijn en nog veel meer.
Voor de leden worden activiteiten ontwikkeld zoals: beachvolleybal toernooi, fietstocht, handballen, sportdagen, skiën in Winterberg, BBQ avond, nieuwjaarsactiviteit, etc. Omdat KPJ Nederwetten in een klein dorp opereert ontwikkelt men ook steeds meer activiteiten voor het hele dorp of zelfs daarbuiten. Ze is bijvoorbeeld heel actief tijdens de jaarlijkse kermis. Ze organiseert al sinds jaar en dag “touwtrekken over water” en heeft recentelijk het initiatief genomen voor een “Luikse markt”. Verder organiseert ze elke 5 jaar een dorpstienkamp en presenteert ze een feestweekend waarbij telkens de oprichtingsdatum wordt herdacht.
De trend is op dit moment dat steeds meer KPJ’s het niet redden en opgeheven worden. Om die reden is er een sterke terugloop van regionale activiteiten. Het accent ligt bij KPJ Nederwetten om die reden op lokaal niveau met activiteiten zoals eerder zijn beschreven.
KPJ Nederwetten is een gezonde en erg actieve vereniging die gewaardeerd wordt door de gemeente en de dorpsbewoners omdat zij een sociaal karakter heeft: jongeren bezig houden op een sociale, culturele en sportieve manier.
Het jaarlijkse touwtrekken over water georganiseerd door de KPJ Nederwetten bij de kermis
Dit artikel is geschreven door Jos Thielemans en eerder verschenen in het boek “Van Hooidonk tot Soeterbeek; Nederwetten in woord en beeld in de 20e eeuw” (2005).