Mieke in haar karakteristieke blauwe schort
Mieke Sanders
Anna Maria Sanders of voor vele Gerwenaren Tante Mieke gezien de vele familieverbanden in Gerwen, is de dochter van Cornelis Sanders en Johanna Schuts en is de zus van de vader van Antoon Sanders. Zij was een boerendochter, geboren op het Hool op 11-10-1881, in het afgebrande huis waar nu in de herbouw Nico Wijfelaars woont.
Voor dit oude huis stond het klompenmakerhuisje. Zij had een broer (Tinus) en een zus (Dina). Bij de geboorte van Tinus is moeder in het kraambed overleden en is een ongetrouwde tante Catharina in huis gekomen om de opvoeding ter hand te nemen. Toen Willem Sanders de boerderij overnam is Mieke met haar broer en zus en vader naar het dorp verhuisd in een woning tegenover Antoon Sanders naast het pakhuis van de boerenbond. Mieke kwam al snel alleen te wonen omdat haar zus aan de tering overleed en Tinus uit huis trouwde.
In die tijd vertelden boze tongen dat Mieke en Evert de Vries een oogje op elkaar hadden maar dat is in ieder geval niets geworden want ze zijn beiden verstokte vrijgezellen gebleven. Mieke was een klein vrouwtje met de haren strak in een knotje gedragen en ze droeg altijd lange rokken of een blauw geruite schalk of schort.
Catharina Schuts (Trien) die bij het overlijden van de moeder van Mieke in huis kwam om de kinderen op te voeden
Het huis van Mieke op het Laar 10 met links het pakhuis van de boerenbond
Haar dagelijkse inkomsten haalde zij uit naai- en verstelwerk bij de boeren thuis, ze trok dan met haar handnaaimachientje van boer naar boer. Ze had ook nog een paar geiten waarvan ze de melk dronk of er pap van maakte. Ze had ook nog een kostganger in haar voorkamer, ene Tinus Reloe, en zelf leefde ze in haar keuken en opkamer met daaronder de kelder.
De open schouw werd gebruikt om de hammen en worsten in te roken die voorradig waren als er thuis of in de familie geslacht werd. Dat roken was nog een hele kunst want de krullen die werden gestookt mochten alleen wat smeulen anders werd het te heet en werd de ham gaar en liep het vet weg. De grote tuin stond vol met perenbomen en appelbomen en er stond een waterput gemaakt van opgestapelde heiplaggen. In de oorlog kwam de naaikunst goed uit want ze maakte broeken (van een oude pastoorstoga) en ondergoed en hemden van parachutestof.
Mieke luidt de kerkklok
Net voor de oorlog is er elektriciteit en waterleiding in Gerwen gekomen. Maar dat was in het centrum en niet achteraf, zodoende kwamen de zigeuners van de Bosweg regelmatig in Gerwen om water schooien. Mieke liet een buitenkraan aanleggen en zo verkocht zij voor vijf cent of tien cent, afhankelijk van de grootte van de kruik, het water aan deze mensen. Het is niet toevallig dat de straat bij de “Chalets” nu Mieke Sandershof is genoemd.
Mieke Sanders heeft vanaf de vijftiger jaren altijd de kerkklokken geluid voor de mis, het Angelus en om zes uur. Na het luiden hielp zij ook op de pastorie. Als ze ‘s morgens de klokken had geluid ging ze zelf nuchter ter communie, want dat was in die tijd verplicht: niet eten of drinken na 12 uur ‘s nachts, waarna ze na de mis een boterham mee ging eten op de pastorie. Ze hielp de pastoorsmeiden – Dora Ebben onder pastoor Frenken en Jo van Leeuwarden onder pastoor van Griensven – onder andere met het zilver poetsen in de kerk. Na haar werk op de pastorie hielp zij nog bij Antoon en Ciska Sanders want die hadden een grote winkel en een nog groter gezin, waar helpende handen welkom waren.
Dora Ebben, pastoorsmeid van pastoor Frenken
Een oud gebruik wat nog onder pastoor Frenken werd gebezigd was de jaarlijkse omgang, de z.g. korenomgang, de boteromgang en de eieromgang. Deze gewoonte was ontstaan toen de mensen nog betaalden in natura om de pastoor te onderhouden. Zo kennen we allemaal het bekende goede stuk vlees voor de pastoor bij een huisslacht, “het pastoorsstukske”.
Op latere leeftijd is Mieke naar een bejaardenhuis in Lieshout gegaan en zij heeft na haar overlijden het huis vermaakt aan de kerk met de bedoeling dat daar de nieuwe kerk gebouwd zou kunnen worden. Pastoor van Griensven had een andere plaats in gedachten en het kerkbestuur heeft het huis verkocht aan Jan Janssen om zijn garagebedrijf uit te kunnen breiden.
Tot slot: Mieke Sanders is een persoon die in soberheid aan velen dienstbaar is geweest en zij kan in alle redelijkheid de eerste sociale werkster van Gerwen genoemd worden.
Dit artikel is geschreven door Jos Thielemans en eerder verschenen in het boek “Bij ons in het dorp; Gerwen in woord en beeld in de 20e eeuw” (2005)
Bidprentje van Mieke Sanders, geb. 11-10-1881 en overleden 12-11-1965