Naar het artikel over het kostershuisje
De familie Wosky in Nuenen
Het is vreemd een Pools klinkende naam als inwoner uit Nuenen in de 19e eeuw. Er waren nog geen seizoenarbeiders en zeker geen aspergestekers in die tijd. Het hoofd van het gezin was Cornelis Wosky, geboren in Heeze op 30 mei 1797 en hij was getrouwd met Diliana van Kimmenade (Kemenade) uit Nuenen. Hij vestigde zich na zijn huwelijk in Nuenen en was daar winkelier en schoenmaker. Hij woonde van !833 tot 1839 in wat nu het kostershuisje bij de Lindeboom op de Berg wordt genoemd (zie De Drijehornickels jaargang 22 nr. 3). Na deze periode is hij vertrokken naar Woensel en later naar Stratum. Hierna volgt wat meer over zijn afkomst van de oudst bekende voorouder n.l. Simon Slywosky (ook Slyvoosky en Slievoosky genoemd). Hij werd geboren in de Poolse stad Warschau. De naam Wosky is dan ook een verbastering van de genoemde familienamen. Simon was een rentmeester van een afgevaardigde keurvorst (ambassadeur) van Saksen. Hij behartigde zijn zaken in het Zwitserse Bazel en Bern. Samen met de afgevaardigde keurvorst reisde hij door heel Europa. De zorg voor de tijdige betaling en huisvesting van zijn militaire staf was een flink aandeel van zijn functie.
Simon leerde dame Eleonora Gremanin kennen die in de Franse stad Orleans was geboren. Na hun huwelijk werd op 15 juni 1765 in het Zwitserse Bazel hun eerste kind, Marie Catharine Clair geboren. Drie dagen later werd hun dochter in Hunique (Hunningen) gedoopt. Er volgden nog drie kinderen waarvan de tweede Andries Wilhelmus op 10 november 1767 is geboren. Deze Andries werd in het in de Elzas gelegen Hunningen in de omgeving van Bazel gedoopt.
Andries in het leger
De familie van vader Simon en zijn medewerkers, die allen werkzaam waren in of tenminste betrokken waren bij het leger, hebben waarschijnlijk Andries danig beïnvloed. Hij ambieerde ook een militaire functie. Hoe en waar hij in het leger is gegaan is niet geheel duidelijk. Het is mogelijk dat Andries tussen 1786 en 1789 in Bazel door zogenaamde wervers zich heeft laten inlijven in het derde regiment van luitenant-generaal A. baron Von Dopf. Dit regiment behoorde tot het staatse leger. Dit was het leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Het is ook mogelijk dat hij eerst in het Franse leger was ingelijfd (niet het Napoleontische leger) en na enkele jaren met enige ervaring de overstap heeft gemaakt naar het Staatse leger. Andries trouwde op 22 jarige leeftijd op 30 mei 1789 te Hulst in Zeeuws-Vlaanderen met Christine Gillion. Zij was de dochter van de uit Bergen op zoom afkomstige Wilhelmus Gillion en Johanna de Bruijn. Bij dit soldatenhuwelijk staat vermeld dat hij diende bij het eerste bataljon van en onder commando van Luitenant-Kolonel Bruce en luitenant-Generaal Baron Von Dopf. Uit onderzoek blijkt dat de manschappen onder hun commando al in 1775 in Hulst verbleven. Na vele troepenverplaatsingen door heel Nederland van Hulst naar Groningen en Maastricht naar Eindhoven was Andries dit waarschijnlijk moe en nadat hij tenslotte in Eindhoven terecht is gekomen, besloot hij het leger voorgoed vaarwel te zeggen. Hij heeft gekozen voor een andere burgerlijke carrière in en rond Eindhoven. Samen met zijn vrouw hebben zij daar een gezin gesticht.
Het Staatse Leger
Dorpsschool in 19e eeuw
Kinderen uit dit huwelijk
Op 22 augustus 1794 wordt een tweeling geboren Catharina Maria, en Carolina Jacoba. Ze zijn gedoopt in de schuilkerk in de Jan van Lieshoutstraat omdat de Catharinakerk op dat moment in handen was van de protestanten. Als derde kind werd Cornelis geboren in 1797. Deze Cornelis was de winkelier en schoenmaker waar we het verhaal mee startten en waar we later mee verder gaan. Het vierde en vijfde kind werden in Mierlo gedoopt. In juli 1805 overlijdt na een ziekbed zijn vrouw Christina Gillion in Mierlo waar ze ook begraven is. Andries trouwt op 23 november 1806 met de weduwe Margaretha van Westerlo uit Mierlo. Uit dit huwelijk werden nog eens vijf kinderen geboren allen in Mierlo. Andries was als provisioneel onderwijzer vanuit Eindhoven als tijdelijk en waarnemend schoolmeester in de kapel in Heeze aangesteld. Andries was gekozen omdat hij als militair orde en tucht zou kunnen handhaven. Bovenal zou hij de kinderen in Heeze de Franse taal, lezen en rekenen bij kunnen brengen. Hij genoot een salaris van vijfenzeventig gulden, maar dat vond hij te gering. Omdat men bang was dat hij zou vertrekken, werden in 1798 zijn kosten als koster verhoogd maar ook dit was voor hem niet voldoende. Op 1 oktober 1798 vertrok hij naar Mierlo. In 1800 werd hij als oud militair tot schoolmeester in Mierlo aangesteld. Blijkbaar beviel het hem daar ook niet goed want hij ruilde in 1816 met Theodorus van Ginkel uit Leende. Waarschijnlijk hebben Andries en Theodorus samen en in overleg met enkele betrokkenen deze ruil van onderwijsplaats bekonkeld. Pas na 8 maanden vernam de onderwijsinspectie van deze ruil. Nadat Van Ginkel in 1824 overleed wilde Wosky terug naar Mierlo maar dat werd niet toegestaan door de schoolopziener. Andries zou namelijk geen orde kunnen houden. Er waren vele klachten van ouders uit Leende waar kinderen niet meer naar school kwamen of naar Maarheeze werden gestuurd. Andries is tot zijn pensioen in 1834 in Leende blijven wonen op het Marktveld 127. Op 28 november 1840 doen twee buurmannen aangifte van zijn overlijden.
Terug bij Cornelis Wosky en Christina van Kimmenade
Uit dit Nuenens huwelijk werden zes kinderen geboren waarvan als vijfde kind Allegonda, geboren op 7 februari 1840. Zij is op 15 januari 1913 in Stratum overleden. Zij was getrouwd met de jonge weduwnaar Adrianus Thielemans welke in Tongelre woonde. Zijn beroep was kousenwever. Hij was afkomstig uit Arendonk (B). In Arendonk was deze Adrianus getrouwd met Elisabeth Blockx welke op 25-jarige leeftijd overleed en twee kleine kinderen naliet. Waarschijnlijk zijn deze kinderen door vader en moeder Blockx verder grootgebracht. Adrianus is naar Tongelre vertrokken om daar met de uit Nuenen afkomstige Aldegonda Wosky te trouwen. Zij kregen zeven kinderen. Adrianus is eveneens in Stratum overleden op 27 april 1908. Samenvattend is hiermede de herkomst van de Poolse naam Wosky in Nuenen verklaard. Deze Adrianus Thielemans en Aldegonda Wosky zijn mijn overgrootvader en -moeder.
Jos Thielemans
(bron Schoolmeesters in de Meijerij van ’s Hertogenbosch en Genealogie van de Familie Thielemans uit Arendonk)
Foto uit ca. 1900 van Adrianus Thielemans en Aldegonda Wosky