Het Ongerepte Brabantse Plattelandsleven
Cor van der Heijden is een Brabantse schrijver die in 2010 de (laatste) Historische Prijs Brabant kreeg voor zijn boeken over het vroegere Brabantse plattelandsleven.
In de Laudatio bij het behalen van deze prijs staat:
Wie de boeken van Cor van der Heijden leest, merkt meteen hoe verknocht hij is aan Brabant en zijn inwoners. Uit alles blijkt telkens weer dat hij mensen in het verleden vanuit een directe, persoonlijke betrokkenheid beschouwt en met mededogen bejegent. Hij is een groot kenner van kunstenaars die de Brabantse samenleving tussen eind 19e eeuw en begin 20e eeuw op foto’s en schilderijen hebben gevisualiseerd.
Cor van der Heijden deed jarenlang onderzoek naar de persoon Anton Schellens, fotograaf van het ongerepte Brabantse plattelandsleven.
Anton Schellens (1887-1954) was een textielfabrikant uit Eindhoven met een bijzondere belangstelling voor kunst. Hij legde een kwalitatief hoogwaardige collectie schilderijen aan: zijn villa aan de Parklaan in Eindhoven werd wel eens omschreven als ‘het kunstpaleis van de Haagse School’. Behalve allerlei bestuurlijke activiteiten op cultureel gebied had hij één grote hobby die hem de mogelijkheid bood zich ook als actief scheppende kunstenaar te ontwikkelen: de fotografie.
Vooral tussen 1910 en 1925 maakte hij, geïnspireerd door kunstschilders uit de Haagse School en hun navolgers, in de omgeving van Eindhoven een uitgebreide collectie foto’s. Met zorg koos hij in zijn Eindhovense omgeving taferelen van het pure, onbedorven en pittoreske plattelandsleven, met eenvoudige optrekjes waar keuterboeren, thuiswerkende ambachtslieden en oude vrouwen hun dagen sleten zoals generaties voor hen dat deden. Gebaseerd op dit rijke culturele werk deed Cor van der Heijden jarenlang onderzoek naar dit werk van Schellens en heeft daarover een boek geschreven. Mede naar aanleiding daarvan ontving hij genoemde Historische Prijs Brabant.
In de lezing gaat de spreker uitvoerig in op het ‘wie’, het ‘waarom’ en het “wat’ van de fotocollectie over het Brabantse plattelandsleven, die tussen 1910 en 1925 tot stand kwam. Deze eerste lezing van het nieuwe seizoen, na de verplichte corona pauze, mag om twee redenen onze zeer bijzonder aandacht hebben en wel: vanwege het onderwerp over het vroegere Brabantse plattelandsleven maar zeker ook vanwege de spreker die zijn lauweren als schrijver, lezer en cultureel onderzoeker over dit onderwerp ruimschoots verdiend heeft.
Over de spreker…
Cor van der Heijden (Hulsel, 1957) is historicus; promoveerde in 1995 op een onderzoek naar de omvang en oorzaken van de zuigelingen en kindersterfte in Tilburg in de negentiende en begin twintigste eeuw; is vanaf 1982 werkzaam als docent in het voortgezet onderwijs in Tilburg; is publicist en schrijft voor tal van bladen (onder andere voor NRC Handelsblad en G/Geschiedenis); schreef een honderdtal artikelen en boeken over diverse aspecten van de geschiedenis van Noord-Brabant, met een nadruk op sociaaleconomische en sociaal-culturele thema’s uit de negentiende en twintigste eeuw (de belangrijkste zijn: Het heeft niet willen groeien; Kleurloos, reukloos en smaakloos drinkwater; Schrandere boeren en schriele bestuurders; Kempische boeren en Vlaamse vissers (samen met Gerard Rooijakkers) en Rampen en plagen in Nederland). Hij werkt vanaf 1995 als auteur en eindredacteur mee aan diverse geschiedenismethoden voor het voortgezet onderwijs (o.a. Pharos, Sfinx en Feniks); werkte als auteur en redacteur mee aan de serie Ach Lieve Tijd Tilburg; werkte als redacteur en auteur mee aan het seriewerk Geschiedenis van het Boerenleven in Nederland (Zwolle, 2006-2008) en aan Het alledaagse leven, Tradities en trends in Nederland (Zwolle, 2008-2010); hij was van 1983 tot 2009 lid van de redactie van het tijdschrift Brabants Heem; ontving in januari 2011 de Historische Prijs Noord-Brabant.