Werkgroep Immaterieel erfgoed
Immaterieel erfgoed is de schakel tussen heden, verleden en toekomst. Het is cultuur van nu, geeft een gevoel van verbondenheid met vorige generaties en is tegelijkertijd ook toekomstgericht omdat mensen het willen doorgeven aan volgende generaties.
Een groep leden van onze vereniging is heel enthousiast en plezierig bezig om stukjes immaterieel erfgoed van Nuenen, Gerwen en Nederwetten te bewaren. Gelukkig maar. Bijnamen, limericks, volksverhalen en spreuken en woorden etc. etc. horen immers bij het immaterieel erfgoed!
Historie
Tijdens een van de koffiebezoeken bij de buurmannen Geert Daamen en Paulus Aarts werd het idee geopperd om bijnamen te gaan verzamelen. We praten dan over 2016. Tijdens een heemkundekringbijeenkomst in D’n Heuvel in Gerwen wordt dit idee geopperd en weldra is er een volwaardige groep geformeerd van (momenteel) maar liefst negen leden. Voor de indruk van die groepsbijeenkomsten wordt verwezen naar de tekst die in onze nieuwsbrief van januari 2020 heeft gestaan:
Bijnamen
‘kuffeejprôt in ’t Himhuijs’ Ja, beste mensen: Café-praatjes in het Heemhuis. Het is dat we er geen biertap hebben anders zou het soms net een café zijn. Wat dan, hoe dan??? Leest u maar verder. Het is zo’n drie jaar geleden dat er twee leden van De Drijehornick, Geert Daamen en Paulus Aarts, op een heemkundekringbijeenkomst het idee opperden om bijnamen van mensen uit Nuenen, Gerwen en Nederwetten veilig te stellen voor de toekomst. Ja, maar hoe doe je dat? Verzamelen, concludeerden ze. Gemakkelijker gezegd dan gedaan.
Geen scheldnamen
Hoe ging het in zijn werk? Er werd een klein groepje gevormd dat begon met het opschrijven van bijnamen die ze zelf kenden met daarbij eventuele gegevens die ze van de persoon nog wisten. Al gauw groeide dit groepje uit tot negen leden: naast Geert Daamen en Paulus Aarts ook Jac. Coolen, Piet van de Laar, Gerard de Laat, Tiny van de Lockant, Ton Neijts, Toon de Rooy en Jan Wesenbeek. Vanaf het begin werd al gediscussieerd over de doelstelling en de afbakening van de activiteit ‘bijnamen’. Zo werd gesteld dat de bijnamen uitdrukkelijk geen scheldnamen mochten zijn. De doelstelling is vooralsnog het inventariseren en veilig stellen van de gegevens met betrekking tot bijnamen. De groep is zich terdege bewust dat het publiceren van de namen gevoelig kan liggen. Of de bijnamen dus ooit openbaar worden gemaakt, is nog erg onzeker. Dit ook mede gezien de nieuwe privacyregels.
400 namen
Gaandeweg hebben de leden van dit groepje de taak gekregen om ontbrekende gegevens per bijnaam uit te zoeken en na te vragen. Ieder doet dit dan meestal voor de door hem zelf ingebrachte bijnamen. ‘Hemzelf’, ja want helaas telt het bijnamen-clubje nog geen dames. Om alle gegevens te noteren, is er een digitaal bestand gevormd waarin zo’n 400 bijnamen zijn opgenomen. Twee leden, waaronder de coördinator, voeren de regie in deze registratie. De leden komen meestal één middag per maand bij elkaar om de verzamelde gegevens en de voortgang te bespreken. En tevens wordt er meteen weer nieuw huiswerk meegegeven. Immers indien de verzamelde informatie aan elkaar wordt verteld, blijkt soms dat er toch nog wel behoefte is aan wat meer gegevens. En zo gaan de leden vaak op pad naar dorpsgenoten waar zij nog wat nadere informatie hopen op te doen. U kunt zich wel voorstellen dat dit zeer levendige en vrolijke gesprekken oplevert waarin veel grappige zaken en anekdotes aan de orde komen. Ja, je zou je zo maar in een café kunnen wanen.
Helaas zijn de bijnamen (nog) niet voor publicatie beschikbaar!
Limericks
Een van de leden van de groep ‘Bijnamen’, Gerard de Laat, heeft als een van zijn hobby’s het maken van limericks. Vanaf het begin van de publicatie van onze nieuwsbrieven nieuwe stijl wordt er elke maand een limerick van Gerard in opgenomen. Sinds september worden deze ook door Gerard in het dialect ingesproken. Klik op: Limericks
Korte Volksverhalen
Tijdens de groepsgesprekken komen er heel wat leuke en ook interessante anekdotes, korte volksverhalen over de tafel. Zonde eigenlijk om deze niet te bewaren voor de toekomst. Daarom proberen we deze zo goed en zo kwaad als mogelijk op te schrijven en te bewaren voor latere generaties. Na verloop van tijd zullen we een verzameling volksverhalen als collectie op deze website opnemen.
Spreuken en woorden in het dialect van Nuenen, Gerwen en Nederwetten
U kent ongetwijfeld ons Spreukenbuukske en het woordenboek van Gerard de Laat, uitgegeven door Heemkundekring DE DRIJEHORNICK. Op korte termijn hopen we een aantal spreuken en woorden ook op onze website als collectie te kunnen aanbieden.
De pastoors van Nuenen in de 19e en 20e eeuw
1816-1840 Christianus van Will Hij was van 1816-1821 pastoor van Gerwen en Nuenen en na de afsplitsing van Gerwen pastoor te Nuenen tot aan zijn overlijden in 1840. Hij heeft zich sterk gemaakt om de financiën voor een nieuwe schuurkerk rond te krijgen....
Zuster Celine
Zuster Celien, ’n rebélse nón Gaf zèùrig in’t dùrp wor ze mèr kón Teejge klósterwétte Die hur dè belétte Voer zèij stoer strijd die ze straâlend wón
De pastoors van Nuenen van 1496 tot aan het begin van de 19e eeuw
Toen de parochie van Nuenen in 1496 een zelfstandige parochie werd - na afscheiding van de parochie van Gerwen - zijn er diverse pastoors en vervangers geweest. Volgens mgr. A.M. Frenken zijn de onderstaande personen als pastoor of plaatsvervanger (deservitor) actief...
Lintjesperikel
Lintjesperikel Kees kékt verbaâsd én lèijkt van d’n domme Mi de vrôg nor de rôdzaâl te komme Mi ’n lintje gesierd Wa’t ’m aârig pleziert Zit ie: “Nèw snap ik ‘t pas, verdomme”
Willem Ligtvoet
13. Willem Ligtvoet (2001 -2012) Willem Ligtvoet was tussen 16 mei 2003 en 1 februari 2012 burgemeester van de gemeente Nuenen, Gerwen en Nederwetten, daarvoor vanaf 1 april 2001 waarnemend burgemeester. Willem Rudolf Ligtvoet werd in 1947 geboren in Den Haag. Hij...
Maarten Houben
Maarten Houben (2012 – heden) Zijn DNA “Onze gemeente heeft veel vrijwilligers die zich enorm inspannen om iets voor de gemeenschap te doen en dat maakt Nuenen, Gerwen en Nederwetten heel mooi. Dat is ons DNA”, vertelt onze burgemeester. “Mijn DNA is mijn energie, ik...
Kliekoow stémme
Kliekoow stémme Kees vèèwde de groote stémkrant oopeHèij zag veul naâme én wó gòn loopeToch mèr geploozeÉn iemes gekoozeDan de kliekoow in, dè’s toch bezoope!
Nico Nagtegaal mei 2014
Hógachtend
In Nuejne wònde unieke vrouwe Die vur de meejdeméns deeje sjouwe Hun verdienste wâr groot Zoodè de Rôd besloot Ze mi’n strôtnaâm in eere te houwe ...
Dwèrs door Nuenens verleden: Zuster Céline en haar zieken
Zuster Céline en haar zieken Gehandicapten en chronisch zieken namen in het hart van zuster Céline, van 1939 tot 1962 wijkverpleegster in Nuenen, een grote plaats in. Op allerlei manieren zette ze zich in voor deze groep en probeerde ze hen ontspanning en afleiding te...
Verzaâmelgèkte
Kees is verzaâmelaâr in ’t groot Is blêj mi bekant ieder klèènood Pas krig ie unne cènt Ojt bezit van Vincènt Hèij wâr zu verrukt dè’tie vól schoot
Carnaval: uitleg over de naam Dwèrsklippel
Nuenen en de naam Dwèrsklippelgat De Carnavalsvereniging van Nuenen dorp heet De Dwèrsklippels. De Nuenense bevolking heet dwars te zijn. Een dwarshout is een stuk hout dat dwars is opgespijkerd. Een klippel is dialect voor knuppel, stuk hout. Nuenenaren zijn dus...